AS FAMILIAS DA CORDA

Que relación teñen os intrumentos de corda fretada que coñecemos hoxe en día co Pórtico da Gloria?

Antes de nada, sabedes cales son os instrumentos de corda fretada?

Os instrumentos de corda fretada son aqueles onde unha variña de madeira con crines de cabalo chamado arco se frota contra ás cordas e sae son. Os catro instrumentos máis importantes que hai hoxe en día de corda frotada son catro, e a continuación vamos a ordenalos por tamaños, do máis pequeniño ao máis grande:

• O violín, o pequecho da familia
• A viola, un pelín máis grande que o violín
• O violonchelo, o mediano
• O contrabaixo, o máis grande da familia

Se queredes, podemos dicir que o contrabaixo é o irmán maior, o violonchelo é o segundo irmán, a viola a terceira e o violín o pequerrechín.

                                       

INSTRUMENTOS	FAMILIA	CANTAS CORDAS TEÑEN?	COMO SE TOCAN?	COMO SOAN?
VIOLÍN	Son instrumentos de corda fretada	4	Apóiase no ombreiro. É o máis pequeno da familia.	Fai soar as notas máis agudas.
VIOLA	Por que?	4	Apóiase no ombreiro. É moi parecido ao violín pero un pouco máis grande.	Fai soar notas máis graves.
VIOLONCHELO	Porque se tocan fretando as súas cordas cun arco.	4	O músico está sentado apoiando unha pica que ten o violonchelo no chan, de maneira que o músico o poda colocar entre as súas pernas para suxeitalo. É bastante máis grande que o violín e a viola.	Fai soar notas máis graves que a viola.
CONTRABAIXO		4	Tócase de pé ou apoiado nun taburete.Na parte de abaixo ten unha pica, como o violonchelo, para poder apoialo no chan. É o máis grande desta familia.	Fai soar as notas máis graves dos catro instrumentos.

Como vistes no primeiro conto ..... no Pórtico da Gloria hai uns anciáns representados tocando uns instrumentos que son de época medieval, imos a falar un pouquiño dos instrumentos que pertencen á familia da corda frotada coma os que dixemos antes:

• A viola de brazo (viola de braccio en italiano) é un instrumento que se apoia no peito ou no ombreiro e que se toca frotando un arco contra ás súas cordas. Hai outro tipo que se chama viola da gamba (viola de perna) que se apoia contra ás pernas e se toca tamén frotando un arco contra as cordas. 
• O organistrum é un instrumento de corda fretada que se empregaba como acompañamento da música relixiosa. 

Dádesvos conta dunha cousa? 

Non vos parece que a viola de brazo é moi parecida a algún dos instrumentos anteriores? 

Pois claro!  Son case iguais! E sabedes por que?

 Pois porque a viola de brazo é a antepasada do violín e da viola! Poderíamos dicir que é coma a súa tatara-tatara-tatara-avoa. Teñen case as mesmas partes, pero para iso, imos a falar un pouquiño das partes dun violín, por exemplo:

• A cabeciña do violín chámase VOLUTA
• As catro chaves que se ven baixo a voluta chámanse CLAVIXAS, e serven para afinar o violín, e xúntanse no CLAVIXEIRO que pode ser como un chaveiro onde gardar as chaves.
• A parte longa e negra por onde se colle chámase MASTIL ou DIAPASÓN, e por riba del van as cordas. 
• Atopámonos cun anaco de madeira moi finiño que se chama PONTE, que suxeita as cordas para que non choquen co mástil, e por debaixo del pero no interior do violín temos a ALMA, que evita que a tapa do violín se funda na CAIXA DE RESONANCIA, lugar onde se proxecta o son. 
• Ao lado da ponte, temos uns buratiños na madeira en forma de efes que lle dan o seu nome. Son as EFES, lugar por onde sae o son dende a caixa de resonancia. 
• Case no final do violín atopamos o CORDAL, lugar onde se suxeitan as cordas.
• No lado esquerdo podemos ver a BARBADA que é onde o músico vai a apoiar a súa barbilla.
• Por último, abaixo de todo podemos ver un pequeno circuliño que se chama BOTÓN que serve para suxeitar ben o cordal. 

Neste violín podemos ver que hai máis partes, pero as de arriba son moi importantes.

Agora imos ver os instrumentos de corda pulsada:

Os instrumentos de corda pulsada son aqueles instrumentos nos que debemos pulsar a corda cos dedos para facela vibrar e producir son. 

Algúns exemplos destes instrumentos son:

• A guitarra
• A arpa
• A bandurria

Imos falar un pouco da guitarra...

A guitarra é un instrumento musical de corda pulsada, composto dunha CAIXA de madeira, un MÁSTIL ou DIAPASÓN. Ten un burato no centro da tapa que se chama BOCA para que saia o son, e SEIS CORDAS. Sobre o diapasón van incrustados os TRASTES, que nos permiten diferenciar as notas. 

                                           

Ao igual que cos instrumentos de corda frotada, imos observar que instrumentos de corda pulsada medievais aparecen no Pórtico da Gloria e imos falar un pouquiño deles:

• O laúde é un istrumento de corda pulsada que se apoia no colo, cunha man púlsanse as cordas e coa outra pellizcamos a corda para que saia o son. 
• A cítara, tamén de corda pulsada, sostense nas rodillas ou nunha mesa e pellizcamos as cordas para que saia o son. É semellante ao laúde. 
• A arpa é igual que a cítara pero en función do seu tamaño tócase dunha forma ou doutra. Se fose unha arpa grande, o instrumento apoiarase no chan e tocarase sentado; en cambio se é máis pequena, tocarase apoiada nas pernas.
• O salterio tócase apoiado nas pernas pulsando as cordas cos dedos.

Oh, pero... aquí tamén pasa algo! 

Os dous primeiros instrumentos seméllanse moito a un instrumento actual! Seméllanse á guitarra!

A verdade é que estes dous instrumentos medievais teñen moita relación coa guitarra moderna porque son antepasados dela! 

A guitarra moderna que coñecemos agora é a tatara-tatara-tatara-neta destes instrumentos!

Menuda sorte que o Mestre Mateo decidise representar a estes músicos e aos seus diferentes instrumentos porque así, podemos ver que os instrumentos musicais que coñecemos agora son os tatara-tatara-tatara-netos deses marabillosos instrumentos medievais.

Que investigación máis chula fixemos!